1924-2024: 100 χρόνια Άγιος Στέφανος – Η πόλη μας γιορτάζει

O Άγιος Στέφανος, γιορτάζει, καθώς έτος συμπληρώνονται  100 χρόνια από την ίδρυση της πόλης και ο Δήμος Διονύσου αλλά και η Ενορία του Αγίου Στεφάνου συνδιοργανώνουν μια σειρά εκδηλώσεων κατά τη διάρκεια της χρονιάς.

Μια άκρως ενδιαφέρουσα και συνάμα εξέχουσα εκδήλωση για τα 100 χρόνια του Αγίου Στεφάνου θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου 2024, στις 11.30 το πρωί, στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Αγ. Στεφάνου..

Υπό τη διοργάνωση του Δήμου Διονύσου και του Ιερού Ναού Κοιμήσεως και Αγ. Στεφάνου, με τη συμμετοχή των:

• Α’ Δημοτικού Σχολείου Αγ. Στεφάνου
• Β’ Δημοτικού Σχολείου Αγίου Στεφάνου
• Χορεύρεσις – Κέντρο Πολιτισμού
• Κέντρου Παραδοσιακού Χορού “Εμμέλεια”
• Χορευτικού Τμήματος Δήμου Διονύσου
• Κατηχητικών Σχολείων Ενορίας

Άγιος Στέφανος: Ιστορική αναδρομή  

Στην απογραφή του 1928, για πρώτη φορά, εμφανίζονται οι συνοικισμοί Αγ. Στέφανος (334 κατ.) και Ν. Ζώργιανη (303 κατ.), οι οποίοι καταγράφονται χωριστά από το Μπουγιάτι (147 κατ.) και ανήκουν στην Κοινότητα Αφιδνών. Στις 24-4-1937 δημοσιεύεται το ΒΔ “Περί εγκρίσεως ρυμοτομίας και οριστικής διανομής του Συνοικισμού Νέας Ζώργιανης (Αττικής). Στις 8-8-1937 το ΒΔ “Περί εγκρίσεως ρυμοτομίας και οριστικής διανομής του Συνοικισμού Άγιος Στέφανος Αττικής”, τα οποία προσυπογράφονται από τον Υπουργό Γεωργίας. Οι δύο αυτοί συνοικισμοί μαζί με το Μπογιάτι αποτέλεσαν την “Κοινότητα Οίου”.

Η πρώτη φορά που εμφανίζεται οικισμός σε χάρτη, με την ονομασία “Μπογιάτι”, στη θέση που συμπίπτει με τη σημερινή θέση του Αγ. Στεφάνου, είναι στο χάρτη της ΓΥΣ του 1928 στο φύλλο Σταμάτα, κλίμακας 1:20000. Ο Προσφυγικός Συνοικισμός Αγ. Στεφάνου και η Ν. Ζώργιανη προήλθαν από διανομές στο αγρόκτημα Μπογιατίου. Για το λόγω αυτό άλλωστε χαρακτηρίζονται ως “διανομές Μπογιατίου”. Την αρχική διανομή του 1926 ακολούθησε η διανομή του 1929 που συμπληρώθηκε το 1936. Από την αρχική διανομή δημιουργήθηκαν ο Προσφυγικός Οικισμός Αγ. Στεφάνου και η Ν. Ζώργιανη.

Οι πρώτοι κάτοικοι

Το Μάιο του 1924, 70 οικογένειες από την ευρύτερη περιοχή της Κωνσταντινούπολης (τον Άγιο Στέφανο, το Φανάρι, τις Νύμφες, το Αβάσσο, το Τσιφούτ Μπουζάς κ.α.) όπως επίσης και 36 οικογένειες από τη Μικρά Ασία ( το Ικόνιο, το Πέρραν, το Προκόπι, το Μάκρη κ.α. ) έφθασαν σε αυτό τον τόπο ως ανταλλάξιμος πληθυσμός, σύμφωνα με την ελληνοτουρκική σύμβαση της 30ης Ιανουαρίου του 1923. Πρώτη στάση των προσφύγων υπήρξε η Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης, όπου κάποιοι αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα.

Στους υπόλοιπους προτάθηκαν από την Κυβέρνηση δύο περιοχές: τα Κάτω Πατήσια και το Οίον (Οίον το Δεκελεικόν, το συναντούμε στον Όμηρο και σημαίνει δασώδη περιοχή) ή Μπογιάτι. Η επιτροπή των προσφύγων επέλεξε το δεύτερο.

Το μόνο που υπήρχε τότε στην περιοχή ήταν ο σταθμός του τραίνου με την επωνυμία ΟΙΟΝ (η κατασκευή του σταθμού έγινε περίπου το 1905). Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων υπήρχαν οι γηγενείς κάτοικοι του (Παλιού) Μπογιατίου, της σημερινής δηλαδή Άνοιξης, οι οποίοι έβλεπαν με εχθρότητα και μίσος την εγκατάσταση των προσφύγων που τους αποκαλούσαν ΠΡΟΣ «ΣΦΙΓΓΕΣ».

Οι πρόσφυγες δημιούργησαν αμέσως το Νέο Μπογιάτι. Στην περιοχή ανατολικά των γραμμών του ΟΣΕ εγκαταστάθηκαν οι προερχόμενοι από την Κωνσταντινούπολη και στην περιοχή δυτικά του ΟΣΕ οι Μικρασιάτες. Με αντίσκηνα που τους δόθηκαν από το κράτος και άρχισαν να φτιάχνουν δυναμικά τα νοικοκυριά τους.

Στη συνέχεια τους δόθηκε κτηματικός κλήρος (σε αντάλλαγμα της περιουσίας που άφησαν στις χαμένες πατρίδες ) πληρώνοντας όμως 45.000 δραχμές για τον εποικισμό στην Κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών στην πλειοψηφία τους και από εύπορες οικογένειες, οι πρόσφυγες ξεκίνησαν μια καινούργια ζωή χωρίς τις προηγούμενες ανέσεις τους, χωρίς Σχολεία και χωρίς Εκκλησία.