Tο ημερολόγιο έδειχνε, 12 Οκτωβρίου 1944. Μια σημαδιακή μέρα για την Αθήνα και για την Ελλάδα, καθώς αποχωρούν οι τελευταίες μονάδες του γερμανικού στρατού κατοχής από την Αθήνα και η συγκεκριμένη ημερομηνία σηματοδοτεί την λήξη της Κατοχής και την Απελευθέρωση της Αθήνας.
Ύστερα από 1264 μέρες Κατοχής η Αθήνα είναι και πάλι ελεύθερη. Οι Γερμανοί υποστέλλουν τη σημαία τους από την Ακρόπολη στις 9:45 το πρωί της 12ης Οκτωβρίου ενώ την ίδια στιγμή τμήμα του γερμανικού στρατού καταθέτει στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη.
Οι Γερμανοί δεν έχουν προλάβει ακόμα να εκκενώσουν την πόλη κι ο λαός της πρωτεύουσας, από τις συνοικίες, τα εργοστάσια, τα σχολεία, τα υπουργεία, τα καταστήματα, ξεχύνεται στους αθηναϊκούς δρόμους ζητωκραυγάζοντας για την απελευθέρωσή του. Στις 9.45 π.μ. μαχητές του ΕΛΑΣ κατέβασαν από την Ακρόπολη τη γερμανική σημαία για να υψώσουν στη θέση της την ελληνική.
Ο Γερμανός αντιπτέραρχος, στρατιωτικός διοικητής Νοτίου Ελλάδος Χέλμουτ Φέλμυ δηλώνει ότι τα γερμανικά στρατεύματα αποσύρονται από την Αθήνα που έχει κηρυχθεί ανοχύρωτη πόλη. Το ίδιο κάνουν και τα συνεργαζόμενα με τους κατακτητές Τάγματα Ασφαλείας τα οποία κλείνονται στο στρατόπεδο στο Γουδί. Μικρό γερμανικό απόσπασμα. παραμένει στον Πειραιά για να διενεργήσει καταστροφές.
Στις 9:15 π.μ. η γερμανική φρουρά της Ακρόπολης προχώρησε στην υποστολή της ναζιστικής σημαίας έπειτα από συνολικά 1.264 μέρες κατοχής και ένας στρατιώτης τύλιξε βιαστικά το σύμβολο της Κατοχής και αποχώρησε από τον Ιερό Βράχο.
Στις 11:00 κι ενώ μεγάλες ομάδες πολιτών συγκεντρώνονται σε κεντρικά σημεία της πόλης, απόσπασμα 60 περίπου Γερμανών επιχειρεί να ανατινάξει τον Ηλεκτρικό σταθμό στο Κερατσίνι. Το τμήμα ενεπλάκη σε δίωρη μάχη με τους οπλισμένους εργάτες του σταθμού, ομάδα 35 αστυνομικών και μονάδα του ΕΛΑΣ Αθηνών και διαλύεται με απώλειες 10 νεκρών και 15 τραυματιών. Οι Γερμανοί δεν ενίσχυσαν τους άνδρες τους ούτε επέμειναν ιδιαίτερα. Στρατός που υποχωρεί, άλλωστε, δεν εμπλέκεται σε περιπέτειες.
Οι Γερμανοί έφυγαν από την Αθήνα, αφήνοντας πίσω τους μια διαλυμένη πόλη: 40 – 45.000 νεκροί από πείνα, τουλάχιστον 1.800 εκτελεσμένοι και πάνω από 2.000 νεκροί από τις εμφύλιες συγκρούσεις που συστηματικά οι κατακτητές υποδαύλιζαν.
Στις έξι ημέρες που πέρασαν μέχρι την άφιξη της κυβέρνησης στην Αθήνα, την εξουσία ασκούσε τριμελής επιτροπή, αποτελούμενη από τους Θεμιστοκλή Τσάτσο, Φίλιππο Μανουηλίδη και Γιάννη Ζεύγο, συνεπικουρούμενη από τον διοικητή της Αστυνομίας Αθηνών, Άγγελο Έβερτ. Δύο ημέρες αργότερα άρχισαν καταφθάνουν στην πρωτεύουσα δυνάμεις του 3ου Σώματος του βρετανικού στρατού υπό τον αντιστράτηγο Ρόναλντ Σκόμπι, που έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό από τους Αθηναίους.
Στις 18 Οκτωβρίου έφτασε στην Αθήνα ο Γεώργιος Παπανδρέου και η κυβέρνησή του. Την ίδια ημέρα, ο πρωθυπουργός σε μία συγκινητική τελετή ύψωσε την ελληνική σημαία στην Ακρόπολη και στη συνέχεια μίλησε στο συγκεντρωμένο πλήθος που είχε γεμίσει ασφυκτικά την πλατεία Συντάγματος από τον εξώστη του Υπουργείου Οικονομικών.
Η Αθήνα πλήρωσε ακριβά την γερμανική κατοχή, καθώς απο τον λιμό έχασαν την ζωή τους 45.000, 1.500 εκτελέστηκαν, δεκάδες χιλιάδες που αναγκάστηκαν να πουλήσουν τα σπίτια τους σε εξευτελιστικές τιμές προσπαθώντας να βρουν τρόφιμα και να επιβιώσουν, είναι μερικές από τις επιπτώσεις της ναζιστικής κατοχής στην Αθήνα.
Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για να τιμήσουμε τη μνήμη των θυμάτων, είναι να θυμόμαστε αυτή την πρωτόγνωρη προσπάθεια επιβίωσης, αξιοπρέπειας και αγώνα.
