Σαν σήμερα, στις 4 Φεβρουαρίου 2004, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ίδρυσε το Facebook ως μέλος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Αρχικά δικαίωμα συμμετοχής είχαν μόνο οι φοιτητές του γνωστού πανεπιστημίου και μόλις στις 26 Σεπτεμβρίου 2006 η υπηρεσία έγινε προσβάσιμη σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη, με την προϋπόθεση η ηλικία του να ξεπερνάει τα 13 χρόνια.
Η δημοφιλής σελίδα κοινωνικής δικτύωσης το 2013 είχε πάνω από 1 δισεκατομμύριο ενεργούς χρήστες και αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ανέβασμα φωτογραφιών με πάνω από 14 εκατομμύρια φωτογραφίες καθημερινά. Με αφορμή τη δημοτικότητά του, το Facebook έχει υποστεί κριτική και έχει κατηγορηθεί σε θέματα που αφορούν τα προσωπικά δεδομένα και τις πολιτικές απόψεις των ιδρυτών του, κάτι που, ωστόσο, δεν έχει μειώσει τον αριθμό των χρηστών.
Η προέλευση του Facebook έχει εξεταστεί διεξοδικά (συμπεριλαμβανομένης της αναγνωρισμένης από τους κριτικούς ταινίας The Social Network του 2010), αλλά η ακριβής πηγή της ιδέας παραμένει ασαφής. Αυτό που είναι προφανές είναι ότι ο Ζούκερμπεργκ είχε δίδυμα χαρίσματα για την κωδικοποίηση και την πρόκληση αναταραχής, τα οποία τον εξυπηρέτησαν καλά στο Χάρβαρντ. Το προηγούμενο έτος, είχε γίνει διάσημος στην πανεπιστημιούπολη δημιουργώντας το FaceMash, έναν ιστότοπο όπου οι φοιτητές μπορούσαν να ψηφίσουν ποια από τις δύο τυχαία επιλεγμένες γυναίκες του Χάρβαρντ ήταν πιο ελκυστική, και γρήγορα ήρθε σε σύγκρουση τόσο με τη διοίκηση όσο και με διάφορες ομάδες γυναικών. Το FaceMash ήταν βραχύβιο αλλά δημοφιλές, οδηγώντας τον Ζούκερμπεργκ να σκεφτεί την αξία της δημιουργίας ενός κοινωνικού δικτύου σε όλη την πανεπιστημιούπολη.
Κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους σπουδών του, ο Ζούκερμπεργκ δημιούργησε αυτό που θα γινόταν το Facebook. Όταν ξεκίνησε στις 4 Φεβρουαρίου, ο ίδιος και οι συγκάτοικοί του ήταν κολλημένοι στις οθόνες τους και παρακολουθούσαν την εγγραφή περίπου 1.200-1.500 συμφοιτητών τους στον ιστότοπό τους μέσα στις πρώτες 24 ώρες της ύπαρξής του. Από εκεί και πέρα, το Facebook επεκτάθηκε ταχύτατα, μεταφερόμενο σε άλλα σχολεία της περιοχής της Βοστώνης και στην υπόλοιπη Ivy League εκείνη την άνοιξη. Μέχρι το τέλος του έτους, ο ιστότοπος είχε 1 εκατομμύριο χρήστες, ο επενδυτής Peter Thiel είχε επενδύσει 500.000 δολάρια και ο Zuckerberg είχε εγκαταλείψει το Χάρβαρντ για να διευθύνει το Facebook από τα νέα του κεντρικά γραφεία στην Καλιφόρνια.
Από εκεί και πέρα, το Facebook εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο και έγινε όχι μόνο μια απίστευτα πολύτιμη εταιρεία, αλλά και ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς των αρχών του 21ου αιώνα. Ο ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης για μια γενιά χρηστών του διαδικτύου (και ο οποίος υιοθετήθηκε εύκολα από τους παλαιότερους χρήστες καθώς μετατράπηκε από αποκλειστικό σε καθολικό), το Facebook ήταν μια από τις σημαντικότερες δυνάμεις που έφεραν το διαδίκτυο στην άκρως συμμετοχική φάση γεμάτη περιεχόμενο που δημιουργείται από τους χρήστες, η οποία μερικές φορές αναφέρεται ως “Web 2.0”. Παρέμεινε επίσης αμφιλεγόμενο. Εκτός του ότι επέτρεψε την παραπληροφόρηση και την εξάπλωση ψεύτικων λογαριασμών, το Facebook έχει δεχθεί επικρίσεις τόσο για την πώληση των δεδομένων των χρηστών του όσο και για την αποτυχία του να τα προστατεύσει επαρκώς. Παρ’ όλα αυτά, το Facebook εξακολουθεί να κυριαρχεί στην αγορά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αποκομίζοντας μακράν τα περισσότερα διαφημιστικά έσοδα και διατηρώντας πάνω από το ήμισυ του συνολικού μεριδίου της αγοράς.
H μεγαλύτερη αυτοδημιούργητη περιουσία στην ιστορία
«Αλλά, έτσι είναι -τι να κάνεις;». Αυτό το ερώτημα, και ο απλώς ρητορικός του χαρακτήρας υπογραμμίζεται σε κάθε στροφή από το δίωρο ντοκιμαντέρ «Zuckerberg: King of the Metaverse».
Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, φυσικά, είναι ο εφευρέτης (στον κοιτώνα του στο Χάρβαρντ το 2004 σε ηλικία 20 ετών) του Facebook, της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης που συνδέει σήμερα το 49% του παγκόσμιου πληθυσμού, και είναι ο διευθύνων σύμβουλός της. Ή ίσως, όπως το θέτει ένας από τους πολλούς συντελεστές της ταινίας, ο «δικτάτοράς της». Αξίζει περίπου 100 δισ. δολάρια – ίσως η μεγαλύτερη αυτοδημιούργητη περιουσία στην ιστορία.
Το ντοκιμαντέρ «Zuckerberg: King of the Metaverse» είναι η ιστορία της εταιρείας που αποφεύγει τον πειρασμό να μείνει κανείς απλά άναυδος μπροστά στο μέγεθος της επιχείρησης, την ταχύτητα με την οποία αναπτύχθηκε και τα χρήματα που εμπλέκονται, όπως κάνουν τόσες πολλές εκπομπές με αυτό το θέμα. Αντ’ αυτού, προσκαλεί πρώην εργαζόμενους να καταγράψουν την άνοδο και την κατά κάποιο τρόπο πτώση του πλοκαμιαίου τέρατος που έχει τόσους πολλούς στα χέρια του.
Η… «Meta» Facebook εποχή
Τον Οκτώβριο του 2021, η ιδιοκτήτρια Facebook, Inc. άλλαξε την επωνυμία της εταιρείας σε Meta Platforms, προκειμένου να ανταποκρίνεται καλύτερα στο σύνολο των δραστηριοτήτων της, από τα κοινωνικά δίκτυα μέχρι την εικονική πραγματικότητα.
Ο Ζούκερμπεργκ επέλεξε την ελληνική λέξη «Μετά» για να δείξει ότι «υπάρχουν ακόμη πολλά να γίνουν».
Facebook CEO Mark Zuckerberg explains his “Metaverse” virtual world concept, which he says is about “connecting with people.” pic.twitter.com/24YZk5ag5J
— The Recount (@therecount) October 28, 2021
Έρχεται το τέλος του Facebook
Τα τελευταία χρόνια η χρήση του facebook έχει μεταβληθεί σημαντικά, με τις ώριμες ηλικιακά ομάδες να στρέφονται σε μια πιο δημιουργική μορφή επικοινωνίας επιδιώκοντας την ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων για κοινωνικά, πολιτικά και καλλιτεχνικά θέματα της επικαιρότητας που τροφοδοτούν τους “τοίχους” του facebook αδιάλειπτα.
Οι νεότερες ηλικιακά ομάδες, όμως, οι οποίες μέχρι πρόσφατα αποτελούσαν τον πυρήνα του facebook, έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους, όπως φαίνεται και από τη μαζική πλέον μετακίνησή τους σε άλλες πλατφόρμες, όπως το Instagram και το Tik Tok.
