Παναθηναϊκός: Μέρα γενεθλίων για το τριφύλλι – Όλο το ιστορικό της ίδρυσης – Η Λεωφόρος και ο Ύμνος

«Παναθηναϊκός».  «Σύλλογος μεγάλος δεν υπάρχει άλλος». Σαν σήμερα το μακρινό 1908 γεννήθηκε, ένας από τους μεγαλύτερους ελληνικούς συλλόγους.

Ο Γιώργος Καλαφάτης ιδρύει στις 3 Φεβρουαρίου 1908 το ποδοσφαιρικό τμήμα του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου (Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών).

Είναι ο πρώτος οραματιστής της παναθηναϊκής ιδέας και κύριος ιδρυτής του Ομίλου μαζί με άξιους συνεργάτες. Ο Καλαφάτης ήθελε ο σύλλογος που θα ίδρυε, να μην ήταν σαν τους άλλους, τους συνοικιακούς, αλλά να καλύπτει όλη την πρωτεύουσα και σταδιακά να αναπτυχθεί σε όλη την Ελλάδα. Ένα από τα βασικά χαρίσματα του ιδρυτή του Παναθηναϊκού ήταν η διορατικότητά του. Η συνάντηση για την ίδρυση του συλλόγου γίνεται στο Πολύγωνο. Προεδρεύων στην πρώτη συνεδρία των μελών ο Αλέξανδρος Καλαφάτης, αλλά ο άνθρωπος που κινεί τα νήματα

Το δημιούργημά τους έλαβε την έκταση και τη δόξα που το κατέστησαν πανελληνίως δημοφιλές και παγκοσμίως γνωστό.

Το 1922 η ΕΠΣΕ διοργάνωσε το πρώτο πρωτάθλημα Αθηνών – Πειραιώς, που διάρκεσε από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο. Ο ΠΠΑΟ τερμάτισε πρώτος, αήττητος και χωρίς να δεχθεί γκολ. Τα αποτελέσματα: ΠΠΑΟ – Πειραϊκός Σύνδεσμος 0-0, ΠΠΑΟ – Αθηναϊκός Γκύζη (μετέπειτα Βύρωνα) 7-0, ΠΠΑΟ – Σχολή Ευελπίδων 3-0, ΠΠΑΟ – Κυπριακός 5-0 και ΠΑΟ – Πειραϊκή Ένωση 3-0. Οι 11 που κατέκτησαν το πρωτάθλημα ήταν: Καλογερόπουλος, Κρίσπης, Απόστολος Νικολαΐδης (μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού), Χρυσοχοίδης, Βλαχόπουλος, Καντώνης, Ζάκκας, Σούτσος, Ασπρογέρακας, Λουκάς Πανουργιάς (μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού και της ΕΠΟ) και Σταθόπουλος.

Στην γενική συνέλευση της 15ης Μαρτίου 1924 η ομάδα έλαβε το οριστικό της όνομα: Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (ΠΑΟ). Τα μέλη του συλλόγου ζήτησαν ένα βραχύτερο όνομα, που να μην περιέχει τη λέξη «Πανελλήνιος». Ήθελαν να απογαλακτιστούν από το μητρικό σωματείο (ΠΓΣ) και να αποφύγουν τη σύγχυση που δημιουργούσε στην αλληλογραφία η ύπαρξη δύο Πανελληνίων (ΠΓΣ και ΠΠΑΟ).

Την ίδια χρονιά, ο Παναθηναϊκός, έπειτα από δίχρονη περιπέτεια, απέκτησε νέα ποδοσφαιρική έδρα στην περιοχή της Περιβόλας Αμπελοκήπων, εκεί που σήμερα βρίσκεται το γήπεδο «Απόστολος Νικολαΐδης».

Στα χρόνια που ακολούθησαν, πέραν της καθιέρωσης της πράσινης-λευκής ενδυμασίας, ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών, μετονομάστηκε σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Όμιλο (ΠΠΟ) και αργότερα σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Αγωνιστικό Όμιλο (ΠΠΑΟ) μέχρι το 1924, οπότε πήρε την τελική ονομασία Παναθηναϊκός Αθλητικός Ομιλος (ΠΑΟ).

Οι πρώτοι τίτλοι είναι γεγονός

Το συγκρότημα που σχηματίστηκε ήταν πραγματικά αχτύπητο. Η ελίτ του ελληνικού ποδοσφαίρου βρισκόταν στο πλάι του Καλαφάτη. Παίκτες όπως ο τερματοφύλακας Κωστής Τσικλητήρας (ο πασίγνωστος ολυμπιονίκης σε αγωνίσματα στίβου), ο Γιάννης Σταυρόπουλος, ο Δημήτρης Δουκάκης και φυσικά οι αδελφοί Καλαφάτη, ήταν σχεδόν αδύνατο να νικηθούν. Γρήγορα επέβαλαν την πρωτοκαθεδρία τους. Οι (συντριπτικές στην πλειονότητα) νίκες τους επί των πειραϊκών και αθηναϊκών ομάδων, κατέστησαν τον Π.Ο.Α. την καλύτερη ομάδα της Ελλάδας. Κάτι που απέδειξαν και έμπρακτα μέσα στο 1908, όταν κατέκτησαν πρώτα το πρωτάθλημα των Πανθεσσαλικών Αγώνων και στη συνέχεια, το Πρωτάθλημα Ελλάδας 1908-09.

Με έδρα στην οδό Πατησίων και χρώμα το πράσινο

Χάρη στον Γιώργο Καλαφάτη, ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος έγινε πολύ γρήγορα πόλος έλξης της αθλούμενης νεολαίας. Κάθε παιδί επιθυμούσε την εγγραφή του στον Σύλλογο και έτσι, ιδρύθηκαν και τμήματα αρχαρίων. Ως πρώτο χρώμα επιλέχθηκε το μαύρο και το άσπρο (η β΄ ομάδα φορούσε κόκκινο), ενώ στα μέσα του 1908 καθιερώθηκε το πράσινο.

Ένα χωράφι επί της οδού Πατησίων ─το οικόπεδο όπου σήμερα στεγάζεται το Οικονομικό Πανεπιστήμιο─ διαμορφώθηκε καταλλήλως και μεταμορφώθηκε σε ποδοσφαιρικό γήπεδο από τους ανθρώπους του Ομίλου. Εκεί η ομάδα προπονούνταν και έδινε αγώνες.

Η περίοδος 1919-1922 είναι εξαιρετικά σημαντική για την πορεία του Ομίλου στο χρόνο. Τρία είναι τα σημαντικότερα γεγονότα που συντελούνται: α) η μετονομασία του σε Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός και Αγωνιστικός Όμιλος (δηλαδή η απόφαση να αναπτύξει περισσότερα αθλήματα), β) η επιλογή του τριφυλλιού για έμβλημα, γ) η απόκτηση οικοπέδου στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και η κατασκευή γηπέδου σε αυτό. Με λίγα λόγια πρόκειται για την περίοδο που αποτυπώθηκε η ταυτότητα του Ομίλου. Ενός πολυαθλητικού σωματείου, με έμβλημα το πράσινο τριφύλλι και «βάση» του

 

Η Λεωφόρος

Το 1922 ο Παναθηναϊκός ξεκίνησε τις εργασίες για τη μετατροπή μίας βραχώδους έκτασης σε ποδοσφαιρικό γήπεδο.

Την επόμενη χρονιά, με τη γνωστή ελληνική ασυνεννοησία, εκδόθηκε βασιλικό διάταγμα, μέσω του οποίου ο χώρος απαλλοτριώθηκε υπέρ του Εργατικού Συνεταιρισμού, για την ανέγερση εργατικών κατοικιών. Οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής είχαν πλημμυρίσει την πόλη και υπήρχε άμεση ανάγκη αποκατάστασής τους. Από την άλλη, υπήρχε άμεση ανάγκη  αποκάταστασης των προσφύγων.

Το 1924 με ψήφισμα της Δ’ Εθνοσυνέλευσης ο Παναθηναϊκός απέκτησε τη χρήση του οικοπέδου, ενώ δεκαετίες αργότερα έγινε κύριος της έκτασης. Μέχρι και τον πόλεμο του ’40, αλλά και μεταπολεμικά, ο Παναθηναϊκός φρόντιζε διαρκώς για την σταδιακή αναβάθμιση του γηπέδου του και τη μετατροπή του στο -με διαφορά- πιο σύγχρονο της χώρας.

Στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας γράφτηκαν πολλές από τις χρυσές σελίδες της ιστορίας του ελληνικού αθλητισμού, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που οι διοικούντες του αθηναϊκού συλλόγου πρωτοπόρησαν σε αυτόν τον χώρο. Συγκεκριμένα, στο γήπεδο του Παναθηναϊκού:

  • Κατασκευάστηκαν οι πρώτες εξέδρες και η πρώτη σκεπαστή κερκίδα σε ελληνικό γήπεδο.
  • Τοποθετήθηκαν για πρώτη φορά προβολείς για τη διεξαγωγή νυχτερινών ποδοσφαιρικών αγώνων.
  • Παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα ορισμένα παντελώς άγνωστα -μέχρι τότε- αθλήματα, όπως για παράδειγμα το χόκεϋ, το ράγκμπι και το μπέιζμπολ.
  • Κινηματογραφήθηκαν για πρώτη φορά αγώνες ποδοσφαίρου.
  • Τοποθετήθηκε ο πρώτος χλοοτάπητας σε ποδοσφαιρικό ελληνικό γήπεδο.
  • Κατασκευάστηκε το πρώτο κλειστό γήπεδο μπάσκετ και βόλλεϋ.

 

Ο Τάφος του Ινδού

8 Ιανουαρίου του 1961 εγκαινιάζεται το κλειστό γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, με την ομάδα του «τριφυλλιού» να υποδέχεται αυτή του Μίλωνα και να επικρατούν με 94-60. Ήταν μάλιστα το πρώτο κλειστό γήπεδο στην Ελλάδα, χωρητικότητας 1.500 θεατών και αποτέλεσε αυτόματα την έδρα των τμημάτων καλαθοσφαίρισης και πετοσφαίρισης του Παναθηναϊκού. Το γήπεδο αυτό όμως έχει μια ιδιαίτερη και κινηματογραφική ονομασία καθώς είναι γνωστό σε όλους ως «Τάφος του Ινδού».

Αξίζει να αναφέρουμε ότι θρυλείται πως κάτω ακριβώς απ’ το γήπεδο υπάρχει υπόγειος ποταμός -ίσως παραπόταμος του, μπαζωμένου από τη δεκαετία του 1960, Ιλισού. Αυτό ίσως να εξηγεί και την έντονη υγρασία που επικρατεί στον χώρο».

Η επικρατέστερη εκδοχή θέλει το όνομα να έχει βγει από έναν ερασιτέχνη καλαθοσφαιριστή του Παναθηναϊκού, τον Τάσο Στεφάνου, ο οποίος αγωνιζόταν για χρόνια στα τμήματα υποδομής της ομάδας και συνέχισε την καριέρα του ως γενικός διευθυντής της ΚΑΕ. Μια θέση που κράτησε για περίπου πέντε δεκαετίες. Σύμφωνα με συνεντεύξεις του, η ιδέα για το όνομα του ήρθε έπειτα από έξοδο με κάποιους συμπαίκτες του στον κινηματογράφο «Αρτζεντίνα» -που λειτουργούσε στη γωνία Παναθηναϊκού και Αλεξάνδρας μέχρι το 1993- κατά τη διάρκεια της οποίας παρακολούθησαν το έργο του Φριτς Λανγκ: «Ο Τάφος του Ινδού».

Ο Ύμνος

Ο πρώτος ύμνος του Παναθηναϊκού συντέθηκε την περίοδο 1947-48 από τους Κώστα Κοφινιώτη και Γιάννη Βέλλα και με ερμηνευτή τον Πάνο Κόκκινο, με τίτλο Προχωρείτε προς τη Νίκη. Ο Ύμνος του Παναθηναϊκού που καθιερώθηκε έως σήμερα δημιουργήθηκε το 1958. Γράφτηκε από το Γιώργο Οικονομίδη και μελοποιήθηκε από το Γιώργο Μουζάκη, μετά από ένα νικηφόρο αγώνα επί του Απόλλωνα. Μόλις βγήκαν από το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ο Γιώργος Οικονομίδης αυτοσχεδίασε την αρχή του ύμνου «Σύλλογος μεγάλος…». Σ’ ένα πακέτο τσιγάρα Κεράνης, αστραπιαίως, ο Μουζάκης σχεδίασε ένα πρόχειρο πεντάγραμμο, όπου δεν άργησε να αποτυπώσει την παναθηναϊκή μουσική. Ο πρώτος ερμηνευτής του ύμνου ήταν ο Λέανδρος Παπαθανασίου. Αργότερα, το 1962, ο Γιάννης Βογιατζής έβαλε τη φωνή του. Το σφύριγμα που ακούγεται στην αρχή και στο τέλος, ο Μουζάκης το εμπνεύστηκε από το σφύριγμα της ταινίας Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι, ταινία που εξαίρει το ομαδικό πνεύμα των Βρετανών στρατιωτών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

 

Πηγές: ΠΑΟ

  1. Λεωφόρος Ηρώων, Ανδρέας Οικονόμου, Κάπα Εκδοτική, 2014
  2. Αρχείο Παναθηναϊκού Α.Ο
  3. ΠΑΟ

One thought on “Παναθηναϊκός: Μέρα γενεθλίων για το τριφύλλι – Όλο το ιστορικό της ίδρυσης – Η Λεωφόρος και ο Ύμνος

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *